شروع تغذيه تكميلي شيرخوار

زمان شروع غذاي جام    د


بهترين زمان شروع تغذيه تكميلي نوزاد، زماني است كه كودك به خوردن غذاي سر سفره علاقه نشان مي دهد و بهترين زمان از 4 تا 6 ماهگي است.

كودك دهان را به حالت جويدن تكان مي دهد و حركت زبانش تغيير مي كند و در سن شش ماهگي دست دراز كرده و تمايل دارد كه غذاي والدين را بگيرد.

دليل شروع غذاي كمكي اين است كه از سن 6 تا 9 ماهگي كودك به منابع آهن احتياج دارد و از سن 8 تا 9 ماهگي شير مادر ديگر انرژي مورد نياز كودك را تأمين نمي كند

. اگر در فاصله 9 تا 12 ماهگي غذاي جامد را شروع نكنيد، در آينده كودك دچار مشكلات زيادي در زمينه قبول غذاهاي جامد خواهد شد و اگر كمتر از 3 ماهگي به كودك غذاي جامد بدهيم، خصوصاً اگر سابقه آلرژي در خانواده باشد، احتمال ايجاد آلرژي غذايي در كودك بسيار زياد مي شود.


حتي در بعضي موارد امكان دارد كه غذاي كمكي را از سن 3 ماهگي شروع كنيم، زماني كه كودك حتي پس از خوردن شير هم گرسنه بنظر مي رسد و يا رشد كودك با خوردن شيرمادر در حد كافي نيست.

دراين زمان نبايد سعي كنيم كودك را با شير خشك سير كنيم زيرا با خوردن شيرخشك كم كم علاقه اش را به خوردن شيرمادر از دست مي دهد.
پس كليه اين مطالب بيان مي دارد كه بر اساس تمايل و علاقه نوزاد تغذيه تكميلي را شروع كنيم، نه در زمان و ساعت مشخص.

                       

اصول تغذيه تكميلي


- حتماً از موادي استفاده شود كه بعدها در سفره خانواده وجود دارد.
- بعد از تغذيه شيرخوار با شيرمادر، غذاي كمكي به او داده شود و هرگز قبل و يا در فواصل تغذيه با شيرمادر از غذاي كمكي استفاده نشود.

- از يك نوع ماده غذايي ساده شروع شود و كم كم به مخلوطي از چند نوع افزايش يابد
.
- از يك قاشق مرباخوري شروع و به تدريج بر مقدار آن اضافه شود( به استثناي زرده تخم مرغ كه به اندازه يك نخود شروع مي شود).

- موادغذايي چه از نظر نوع و چه از نظر مقدار، بايد به تدريج به غذاي شيرخوار اضافه شود

- بين اضافه كردن موادغذايي مختلف 5 تا 7 روز فاصله باشد تا شيرخوار اول به يك غذا عادت كند، بعد غذاي جديدي به او داده شود. اين كار باعث مي شود كه اگر ناسازگاري به يك ماده غذايي وجود داشته باشد شناخته شود و دستگاه گوارش شيرخوار نيز فرصت مي يابد كه به موادغذايي عادت كند.

- در شروع، غذاها بايد نسبتاً رقيق و غلظت آنها كمي بيشتر از شيرمادر باشد و به تدريج بر غلظت آنها افزوده گردد. اين كار به يادگرفتن عمل جويدن كمك مي كند
.
- تنوع در غذاهاي كمكي رعايت شود.

- غذاهاي سرخ شده به كودك ندهد
.
- اگر كودك تمايل داشت بجاي سبزيجات ميوه هاي شيرين را شروع كنيد. البته بهتر است ترتيب دردادن مواد غذايي رعايت شود، وليكن به علايق كودك اهميت دهيد.

- هيچ گاه كودك را با غذا تنها نگذاريد، چون امكان دارد موجب خفگي او شود.

- به غذاي شيرخوار شكر زياد يا نمك اضافه نكنيد، زيرا حساسيت نوزاد به طعم ها با بزرگسالان متفاوت است.

          

چگونه غذا دادن به كودك را شروع كنيم

بهتراست غذاي كودك را با لعاب برنج شروع كنيد. مزيت برنج اين است كه خيلي كم حساسيت زاست و تقريباً نشاسته خالص است،

از اين رو معده كودك براحتي آنرا هضم مي كند. براي اولين بار، نيم تا يك ساعت پس از شيرخوردن، لعاب برنجي تهيه كنيد كه كمي غليظ تر از شير مادر باشد و با قاشق مناسب اندازه دهان كودك يك قاشق لعاب برنج به او بدهيد

. در روزهاي بعد به مرور حجم و غلظت اين غذا را اضافه كنيد و براساس تمايل كودك به او غذا بدهيد.


پس از دو هفته غذاي دوم يعني فرني را شروع كنيد. براي تهيه فرني از شير پاستوريزه و نشاسته استفاده كنيد و غذاي دوم فرني است. از آخر ماه هفتم سوپ را شروع كنيد.


بايد توجه داشته باشيد كه غذاي كمكي نوزاد بايد، با حجم كم داراي بيشترين انرژي باشد يعني غذاي كودك نبايد رقيق باشد، چون حجم معده كودك كم است و بايد در كمترين حجم، بيشترين انرژي را داشته باشد. غذاي او بايد نرم باشد، ولي سعي كنيد

در مرحله شروع سوپ، فقط سبزيجات كاملاً پخته را با چنگال نرم كنيد، چون اگر هميشه غذا له شده باشد كودك در يادگيري جويدن مشكل پيدا مي كند. از مواد غذايي استفاده كنيد كه بطور معمول در غذاي خانواده وجود دارد.

بايد غذاي كودك را يك بار در روز تهيه كنيد و پس از رسيدن به حرارت مناسب و له كردن قطعه هاي درشت، به كودك بدهيد. بقيه غذا را در يخچال نگهداري كنيد و در زمان مناسب گرم كرده، به او بدهيد.
                            
                     

نحوه شروع و ادامه غذاي كمكي


غذاي كمكي با فرني آرد برنج شروع مي شود( حساسيت شيرخوار به برنج كمتر است تا گندم). سپس در هفته دوم مي توان حريره بادام را به رژيم غذايي كودك افزود

. در دو هفته آخر ماه هفتم مي توان سوپ را به رژيم غذايي نوزاد افزود كه اين سوپ حاوي گوشت بدون چربي( كه بترتيب اولويت و ارجحيت شامل گوشت گوسفند، مرغ و گوساله مي باشد)، برنج و هويج است.

سپس هر 3 روز يك بار، يك نوع سبزي به سوپ اضافه گردد؛ مانند جعفري، گشنيز، لوبيا سبز، كدوسبز، كرفس و...

. ولي بايد توجه داشت كه سبزي در آخرين لحظات پخت سوپ، اضافه شود و اسفناج هم تا يك سالگي به سوپ اضافه نگردد
. نبايد به سوپ نمك، شكر يا چاشني افزود. در ماه هشتم زرده تخم مرغ به رژيم غذايي شيرخوار اضافه مي شود.


( تا زير يك سال از مصرف سفيده تخم مرغ توسط كودكان اجتناب شود) .

در اين زمان كم كم مي توان از سبزي هاي نشاسته اي مثل سيب زميني، كدو حلوايي و نخود فرنگي نيز در سوپ استفاده كرد( به فاصله هر 3 روز).

در دو هفته دوم ماه هشتم، ماست نيز داده مي شود. بعلاوه از پوره هاي سيب زميني و هويج نيز مي توان استفاده كرد.

در ماه نهم در هفته اول مي توان از حبوبات نيز در سوپ شيرخوار استفاده كرد . مصرف حبوبات از عدس و ماش كه هضم آسان تري دارند، شروع مي شود.

در مورد لوبيا چيتي و لوبيا قرمز بهتر است از قبل آنها را خيس كرده، پوستشان را جدا نموده و بعد از پختن به سوپ اضافه نمود.

اضافه كردن كره يا روغن مايع به سوپ براي شيرخواراني كه خوب وزن نمي گيرند، توصيه مي شود.

در دو هفته آخر ماه نهم، آب ميوه را نيز مي توان شروع كرد( كيوي، توت ها، خربزه، آلبالو و گيلاس به علت ايجاد حساسيت درشيرخوار، تا يك سالگي توصيه نمي شود).



در دو هفته اول ماه دهم مي توان از خود ميوه استفاده نمود( پوست و هسته جدا شده و با پشت قاشق نرم گردد) و در دو هفته دوم ماه دهم، مي توان از سبزي هاي سبز نيز در سوپ استفاده نمود ( هر بار يك نوع سبزي افزوده شود) .


                             

توجه نماييد كه ميوه ها و سبزي ها جزء غذاهايي هستند كه در اواخر سال اول توصيه مي شوند( بعد از ديگر گروه هاي غذايي)، چرا كه كالري آنها نسبت به ديگر گروه هاي غذايي كمتر است. در دو ماه ديگر نيز با توجه به اشتهاي كودك از انواع سوپ، كته و پوره مي توان استفاده نمود.

به خاطر داشته باشيد كه در اين 6 ماه دوم سال اول، تغذيه با شيرمادر به طور مكرر و برحسب تقاضا و تمايل شيرخوار در تمام شبانه روز وقبل از هر وعده غذاي كمكي بايد مورد توجه قرار گيرد.

                       

به طور كلي در كودكان زير يك ساله از دادن غذاهاي زير اجتناب گردد:

شيرگاو- سفيده تخم مرغ- انواع توت ها- كيوي- گيلاس- آلبالو- بادام زميني- پنير- شكلات- ميگو- فلفل- ادويه- ترشي- نمك- نوشابه هاي رنگي گازدار- لپه و نخود- عسل- اسفناج- كلم- قهوه و چاي- آجيل- سوسيس- ذرت- دانه انگور- دانه كشمش.

iranhalls.com